Jak wynika z przepisów ruchu drogowego pojazdami uprzywilejowanymi są te, wykorzyastywane w formacjach ratownictwa życia, zdrowia lub ludzkiego mienia. Do grupy pojazdów uprzywilejowanych należą również pojazdy, z których korzystają organy bezpieczeństwa oraz porządku publicznego. To sprawia, że pojazdami uprzywilejowanymi są na przykład karetki ratunkowe, wozy policji, straży pożarnej czy straży miejskiej. Każdy pojazd uprzywilejowany w trakcie akcji ma obowiązek oznajmić swój pobyt na trasie, tak by pozostali kierowcy mieli szansę na nie należycie reagować.
Pojazdy uprzywilejowane posiadają prawa, ale te mogą użyć zaledwie w określonych okolicznościach. W normalnych zdarzeniach drogowych są zobowiązane do przestrzegania zasad i przepisów, podobnie jak pozostali kierowcy. Wyłącznie , gdy pojazd uprzywilejowany został wezwany, by przywrócić bezpieczeństwo lub bierze udział w akcji ratowania mienia, życia zdrowia ludzkiego albo jest częścią kolumny pojazdów uprzywilejowanych może stosować się swoich praw. Tym prawem jest możliwość zignorowania przepisów ruchu oraz poziomych i pionowych znaków drogowych. Kierowcy pojazdów uprzywilejowanych mogą kierować się pod prąd oraz stawać w miejscach zabronionych.
Zastrzeżeniem jest ogłoszenie uczestnictwa w ruchu sygnałem dźwiękowym oraz świetlnym, przy włączonych światłach drogowych czy światłach mijania. Dźwięk nie jest niezbędny po zatrzymaniu się pojazdu, ale zawsze konieczne jest utrzymanie wyjątkowej ostrożności. Kierowca pojazdu uprzywilejowanego ma za zadanie całkowicie słuchać poleceń upoważnionej osoby do kierowania i kontroli ruchu drogowego niezależnie od sytuacji.
Co robić w sytuacji z udziałem pojazdów uprzywilejowanych?
Każdy uczestnik ruchu drogowego: motocykliści, kierowcy lub piesi są zobligowani do szczególnego zachowania wobec pojazdu uprzywilejowanego. Każda z tych osób w obecności pojazdu uprzywilejowanego musi zejść z drogi, gwarantując pośpieszną oraz bezpieczną drogę . W tej okoliczności dozwolony jest przejazd na pas zieleni, pobocze czy postój na przystanlu autobusowym lub zatoce. Z reguły kierowcy zbliżają się do krawędzi jezdni. Bywają sytuacje, kiedy nie należy stawać, by nie spowalniać ani nie powodować nagłego zatrzymania pojazdu uprzywilejowanego. Tak samo motocykliści, kierowcy oraz pojazdy uprzywilejowane powinny bardzo czujnie poruszać się na skrzyżowaniu, zwłaszcza że pojazd uprzywilejowany może się na nim znaleźć pomimo światła czerwonego. Ponadto piesi również muszą ustąpić pierwszeństwa dla radiowozu, karetki czy wozu strażackiego. Całkowicie nieprzepisowe jest wbieganie na przejście, również przy zielonym świetle. Osoby, jakie już wstąpiły na pasy, powinny pośpiesznie z nich zejść. Lepiej pamiętać o tych zasadach, dlatego że nieprzestrzeganie ich grozi mandatem.
Czy można wyprzedzać pojazd uprzywilejowany?
Wyprzedzanie pojazdu uprzywilejowanego wywołuje wiele niepewności wśród kierowców. O wyprzedzaniu pogotowia ratunkowego, wozu strażackiego, radiowozu i innego pojazdu uprzywilejowanego nie myślimy, kiedy biorą udział w ratowniczej akcji czy połączonej z zachowaniem bezpieczeństwa. Wtedy obowiązkiem każdego uczestnika ruchu drogowego jest oddanie pierwszeństwa. Co robić, kiedy pojazd uprzywilejowany znajdzie się w ruchu drogowym, ale nie będzie dawał sygnałów o swoim pośpiechu?
W terenie zamieszkałym bez względu na położenie kierowcom nie wolno wyprzedzać pojazdu uprzywilejowanego. Bez znaczenia, czy pojazd ma włączone sygnały świetlne i dźwiękowe lub nie, wyprzedzenie pojazdu uprzywilejowanego w terenie zamieszkałym grozi mandatem i punktami karnymi. Tylko i wyłącznie poza terenem zabudowanym można wyprzedzić pojazdy uprzywilejowane, jeśli nie biorą udziału w żadnej akcji. Podczas manewru wyprzedzania należy zachować niezwykłą ostrożność. Warto mieć na uwadze, że pojazd uprzywilejowany może okazać się potrzebny wszędzie, a gdy tak się stanie i tak należy mu się bezpieczny przejazd. W pobliżu pojazdu uprzywilejowanego za każdym razem należy troszczyć się o bezpieczną jazdę wszystkich.
Kolizja z pojazdem uprzywilejowanym, czyja odpowiedzialność?
Choć każdy pojazd uprzywilejowany posiada swoje prawa, a uczestnicy ruchu drogowego muszą udzielić im pierwszeństwa, w każdej sytuacji może zdarzyć się kolizja z pojazdem uprzywilejowanym. Zderzenie z pojazdem uprzywilejowanym nie przesądza, że to inny kierowca od razu ponosi odpowiedzialność za wywołanie wypadku. Taką sytuację osądza się jednostkowo, by powiedzieć, która ze stron nie zachowała odpowiedniej ostrożności oraz wywołała zderzenie. Kierowca pojazdu uprzywilejowanego również może być uznany winnym oraz pociągnięty do odpowiedzialności, jeżeli nie zachował koniecznych wytycznych. Sprawdzane są takie okoliczości, jak właściwa sygnalizacja dźwiękowa i świetlna pojazdu uprzywilejowanego, możliwość drugiego kierowcy do dostrzeżenia pojazdu uprzywilejowanego oraz odpowiedniej reakcji. Znaczenie ma również ogólny przebieg sytuacji w ruchu drogowym, a nawet warunki atmosferyczne.
